به گزارش مستر ساختمان به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، محمدمهدی جوادیان‌زاده، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی، با تاکید بر ضرورت بررسی ابعاد گوناگون فناوری بارورسازی ابرها، اظهار داشت که این روش، با هدف افزایش میزان بارش از ابرهای طبیعی به شکل باران یا برف انجام می‌شود. وی افزود که بارورسازی ابرها به شیوه کلاسیک، مستلزم افزودن موادی مانند یدید نقره به ابرهایی است که پتانسیل بارش‌زایی دارند و در منطقه مورد نظر حضور دارند.

جوادیان‌زاده تصریح کرد که هر ابری برای بارورسازی مناسب نیست و اجرای این عملیات نیازمند شرایط خاصی از جمله دمای مناسب، ضخامت کافی ابر و میزان معینی از محتوای آبی است که همگی بر قابلیت باروری یک سامانه ابری تاثیرگذارند. وی با اشاره به اینکه بارورسازی ابرها در سطح جهانی به عنوان روشی مقرون به صرفه برای استحصال آب از منابع جوی شناخته شده و تاثیر آن در افزایش بارش به اثبات رسیده است، تاکید کرد که در ایران سرمایه کافی برای مدیریت منابع آب جوی و بارور کردن ابرها وجود دارد. با این حال، وی معتقد است که در زمینه توجیه علمی و عملی این موضوع و ایجاد انتظارات واقع‌بینانه از این فناوری، هنوز جای کار بیشتری وجود دارد.

به گفته جوادیان‌زاده، عدم تبیین درست این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد انتظاراتی فراتر از توانایی‌های این فناوری یا ناامیدی از آن در بین جامعه و تصمیم‌گیران شود. وی با اشاره به کاربردهای متنوع بارورسازی ابرها در سطح جهان، از جمله افزایش بارش، سرکوب تگرگ، مه‌زدایی، تاخیر یا جلوگیری از بارش و افزایش آب پشت سدها برای افزایش توان نیروگاه‌های برق‌آبی، افزود که در ایران، با توجه به قرار گرفتن در مناطق خشک و نیاز شدید به منابع آبی تجدیدپذیر، بارورسازی ابرها تنها با هدف افزایش بارش در حوضه‌های مختلف آبریز انجام می‌شود.

رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی با اذعان به کمبود زیرساخت‌ها در مقایسه با کشورهای پیشرو در زمینه بارورسازی ابرها، شامل تجهیزات بارورسازی (هواپیما، پهپاد و ژنراتورهای زمینی)، سنسورهای هوا برد و زمینی، رادارهای هواشناسی، آزمایشگاه‌های مجهز و آموزش‌های تخصصی به‌روز، تاکید کرد که با وجود محدودیت‌ها، پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه حاصل شده است.

جوادیان‌زاده با اشاره به پیشرفت‌ها و برنامه‌های پیش روی سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی، از خودکفایی ایران در زمینه ساخت و تامین مواد بارورسازی، ارتقای روش‌های بارورسازی از طریق استفاده از فلرهای سوزنده در محل، پهپادهای ساخت داخل و ژنراتورهای زمینی خبر داد. وی همچنین از به‌روزرسانی سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای یکی از رادارهای هواشناسی موجود توسط شرکت‌های داخلی و گذراندن مرحله تست نهایی آن خبر داد.

به گفته وی، تاکنون ۷۰ کشور دنیا حداقل یک بار از این فناوری استفاده کرده‌اند و ۳۹ کشور جهان به طور مستمر در حال استفاده از آن هستند. وی با بیان اینکه در زمان انتقال فناوری بارورسازی ابرها به ایران، ابزار و تجهیزات مناسبی فراهم شده بود، گفت که با گذشت زمان و پیشرفت علم، این ابزارها در سطح جهانی به‌روزرسانی شده‌اند و دقت و پیشرفت بیشتری یافته‌اند. همچنین، ابزارهای موجود در ایران با گذشت بیش از ۲۰ سال فرسوده شده و بعضاً غیرقابل استفاده شده‌اند که ساخت یا وارد کردن تجهیزات به‌روز باروری ابرها از مهم‌ترین نیازها و برنامه‌های این سازمان است.

جوادیان‌زاده با رد این ادعا که عملیات بارورسازی ابرها در ایران منجر به بارندگی در کشورهای همسایه می‌شود، تاکید کرد که بارورسازی کلاسیک ابرها یک روش کنترل‌شده است و مواد بارورسازی با توجه به مشخصات سامانه ابری مانند سرعت و جهت حرکت آن تزریق می‌شوند. وی افزود که زمان تاثیر مواد بارورسازی و مساحتی که تحت تاثیر قرار می‌گیرد قابل برآورد است و تنها در صورتی کشورهای همسایه تحت تاثیر قرار می‌گیرند که عملیات در مناطق مرزی انجام شود و جهت باد به سمت خارج از کشور باشد که این ملاحظات در عملیات‌های بارورسازی مورد توجه قرار می‌گیرد.

رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی با اشاره به اینکه یکی از معیارهای تعلیق عملیات‌های بارورسازی ابرها، سامانه‌های بارشی هستند، گفت که در صورت احتمال وقوع سیلاب، عملیات بارورسازی به حالت تعلیق درخواهد آمد. وی تاکید کرد که تصمیم‌گیری برای اجرای عملیات بارورسازی ابرها در یک منطقه زمانی اتخاذ می‌شود که ریسک رخداد سیل در آن منطقه برای سامانه بارشی مورد نظر وجود نداشته یا بسیار اندک باشد و در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات باروری ابرها، به هشدارهای سازمان هواشناسی با درجات مختلف اهمیت مبنی بر احتمال وقوع سیل در یک منطقه نیز توجه کافی می‌شود.

به این ترتیب، بارورسازی ابرها به عنوان یک راهکار برای مقابله با کمبود آب در مناطق خشک، با رعایت ملاحظات علمی و فنی و توجه به هشدارهای هواشناسی، می‌تواند نقش موثری در مدیریت منابع آبی کشور ایفا کند. با این حال، توسعه زیرساخت‌ها و تجهیزات مورد نیاز و همچنین آموزش نیروهای متخصص در این زمینه از جمله ضروریاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. آیا استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی می‌تواند در بهبود فرآیند بارورسازی ابرها موثر باشد؟ همچنین، بررسی اثرات زیست‌محیطی استفاده از مواد شیمیایی در بارورسازی ابرها و یافتن جایگزین‌های سازگارتر با محیط زیست از جمله موضوعاتی است که نیازمند تحقیقات بیشتر است.

منبع: وزارت نیرو