به گزارش وبسایت مستر ساختمان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان سیمان در یک نشست به‌طورکلی در مورد مصرف انرژی در صنعت سیمان صحبت کرد.

وی اظهار داشت که در صنعت سیمان باید از دوگانه‌سوزی عبور کنیم و سوخت سوم را وارد کنیم. این سوخت سوم عبارت است از تولید انرژی از پسماند‌های شهری که با عنوان RDF مطرح می‌شود. هندی‌ها سالانه از محل WHR در صنعت سیمان ۵۳۸ مگاوات برق تولید می‌کنند، اما در ایران هنوز این مهم اجرایی نشده است.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایان سیمان خاطرنشان کرد که استفاده از RDF در سیمان کرمانشاه شروع شده است. انواع سوخت جایگزین از جمله RDF و TDF می‌تواند به تأمین انرژی موثر صنعت سیمان کمک کند.

وی تصریح کرد که ما در ایران به خاطر استفاده از انرژی ارزان، همچون یک بچه پولدار بی دغدغه به مصرف بالای انرژی پرداخته‌ایم. اما اکنون که ناترازی انرژی به ضرر‌های هنگفت دامن زده، به سراغ این روش‌ها رفته‌ایم و الزام آن را متوجه شده‌ایم.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایان سیمان اظهار داشت که هر تن سیمان در دنیا ۲۵ دلار مصرف انرژی دارد، اما در ایران برای تولید هر تن سیمان ۵ دلار هزینه مصرف انرژی می‌پردازیم و بقیه آن را در قالب یارانه دریافت می‌کنیم. اما آیا این یارانه انرژی ارزان به صنعت سیمان به ساخت و ساز ارزان‌تر منجر شده است؟

وی تصریح کرد که باید ولنگاری را در مصرف انرژی متوقف کنیم و به سمت بهره‌وری در مصرف انرژی به‌خصوص در صنایع حرکت کنیم.

فاضل عبیات، معاون فنی و مهندسی هلدینگ سیمان، در ادامه این نشست اظهار داشت که چین ۳۰۰۰ کارخانه سیمان دارد که همگی آنها به WHR مجهز هستند. اما هیچ کارخانه سیمانی در ایران به WHR مجهز نیست و تازه این تجهیز را در چند کارخانه آغاز کرده‌ایم.

وی افزود که عراق در ۱۰ سال اخیر تویلد سیمان خود را افزایش داده و قرار است تا ۲۰۳۰ به ۶۲ میلیون تن در سال برساند. این مسئله هشداری برای صنعت سیمان ایران است.

معاون فنی و مهندسی هلدینگ سیمان با بیان اینکه صنعت در ایران ۳۴ درصد از مصرف برق کشور را به خود اختصاص داده و ۲.۳ مصرف برق کشور نیز سهم صنعت سیمان است، گفت که در بخش بخش صنعت سیمان می‌توان روی کاهش مصرف انرژی و بهینه سازی آن کار کرد.

وی ادامه داد که عدم‌النفع صنایع مستقر در شهرک‌های صنعتی در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ از قطعی برق ۳۳.۷ همت بوده، حال اگر بتوان بخشی از این برق را از بهینه‌سازی مصرف و از محل انرژی حرارتی بازیافتی بدست آورد چه سهم موثری می‌تواند در کاهش این عدم‌النفع داشته باشد.

کریم عباس‌زاده، رئیس دانشکده برق، در این نشست اظهار داشت که در ایران به‌طور متوسط ۴۰ درصد انرژی در بخش خانگی و اداری، حدود ۲۷ درصد در بخش حمل‌و نقل و حدود ۲۳ درصد در بخش صنعتی مصرف می‌شود. درحالی که در کشور صنعتی مثل چین، ۵۰ درصد انرژی در بخش صنعت مصرف می‌شود.

وی افزود که شدت مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست و حتی دیگر نمی‌توان از لفظ خیلی بالا استفاده کرد، بلکه باید بگوییم خیلی خیلی بالاست. در حالی که در جهان در طی سال‌های اخیر، با رشد تکنولوژی و بهینه سازی، شدت مصرف انرژی به طور متوسط در حال کاهش بوده، نمودار شدت مصرف انرژی در ایران به جای کاهش، باز هم افزایش یافته و از متوسط جهانی بیشتر فاصله گرفته است.

عباس‌زاده با بیان اینکه برای ایجاد یک‌دلار ارزش افزوده در جهان به‌طور متوسط ۷.۵ تا ۸ میلیون ژول انرژی مصرف می‌شود، گفت که برای ایجاد همین یک‌دلار ارزش افزوده در ایران بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون ژول انرژی مصرف می‌شود.

وی ادامه داد که بر اساس ترازنامه هیدروکربوری کشور ۵۵ درصد گاز در نیروگاه‌ها و حدود ۵ درصد در صنعت سیمان مصرف می‌شود. از مجموع حدودا ۶.۴ میلیارد مترمکعب در سال انرژی معادل مصرفی در صنعت سیمان، حدود ۷۹ درصد گازطبیعی، ۱۰ درصد برق و ۱۱ درصد مازوت است.

وی با بیان اینکه در صنعت سیمان پتانسیل خوبی برای صرفه‌جویی مصرف انرژی وجود دارد که تاکنون برخلاف دیگری نقاط جهان، ما به آن ورود جدی نداشته‌ایم، گفت که مدیریت انرژی به مجموعه روش‌ها و اقداماتی گفته می‌شود که در سیستم‌های مختلف با هدف مصرف صحیح انرژی و حداکثر نمودن منافع یا حداقل سازی هزینه‌ها بدونکاهش کیفیت محصولات و یا خدمات انجام می‌شود.

عباس‌زاده با بیان اینکه یکی از بیشترین مقادیر مصرف انرژی در صنعت سیمان در بخش Clinker burning and cooling با سهم ۲۴ درصدی است، گفت که پروسه تولید سیمان را که بررسی می‌کنیم می‌بینیم روی بخش بخش این پروسه می‌توان بهینه سازی مصرف را اعمال کرد، اما بیشترین میزان بهره‌گیری از انرژی، در استفاده مجدد از حرارتی است که هدر می‌رود و می‌تواند این حرارت برای تولید برق مورد توجه قرار گیرد.

وی ادامه داد که مصرف انرژی برای تولید هر تن کلینکر در میانگین جهانی ۷۰۶ کیلوکالری، اما در ایران ۱۱۵۱ کیلوکالری است. مصرف برق برای تولید هر تن کلینگر در متوسط جهانی ۸۰ کیلووات ساعت، اما در ایران ۱۰۲ کیلووات ساعت است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد که ۴۰ تا ۵۰ درصد از حرارت تولیدی در کوره‌های مدرن سیمان از طریق گاز‌های خروجی هدر می‌رود و می‌توان با فناوری‌های رایج و مدرنی، چون سیکل بخار و سیکل رانکین الی، از این حرارت برای تولید برق استفاده کرد.

وی افزود که رهاورد نهایی حاصل از صرفه‌جویی در بخش حرارتی صنعت سیمان، آزادسازی ظرفیت شبکه، کاهش چشمگیر هزینه‌های برق و آورد‌های زیست محیطی ناشی از کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است.

عباس‌زاده خاطرنشان کرد که از مسیر بازیافت حرارتی می‌توان تا ۳۰ درصد از نیاز برق یک کارخانه سیمان را تهیه کرد. این دستاورد اقتصادی می‌تواند رقابت پذیری را در بازار داخلی و بین‌المللی افزایش دهد.

حسن قاسم‌زاده، رئیس انجمن ژئومکانیک نفت، در ادامه این نشست اظهار داشت که ایران به ۷۰ تا ۷۲ میلیون تن تولید سالیانه و ۹۰ میلیون تن ظرفیت تولید، رتبه ۶ ام را در تولید سیمان جهان دارد.

وی افزود که این فاصله ۱۸ تا ۲۰ میلیون تنی بین ظرفیت و تولید واقعی، ناشی از قطع برق، پیر بودن صنعت سیمان و سوءمدیریت است.

قاسم‌زاده با بیان اینکه بتن پرمصرف‌ترین ماده در جهان پس از آب است، گفت که مصرف سرانه سالیانه بتن در جهان ۴ تن است. مصرف سالیانه ۵۲۵ کیلو سیمان را به‌ازای هر نفر در جهان شاهد هستیم که رقم بسیار قابل توجهی است.

وی ادامه داد که تولید کل سیمان جهان در سال ۲۰۲۴ حدود ۴ میلیارد تن بوده و ایران رتبه ششم را در جهان با تولید ۷۲ میلیون تن به‌خود اختصاص داده است.

وی خاطرنشان کرد که کل انرژی مصرفی دنیا برای سیمان در سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۱۴ اگزا ژول بوده است. سهم سیمان از مصرف انرژی جهان ۲.۵ درصد است. یعنی ۲.۵ درصد کل انرژی مصرفی جهان برای تولید سیمان مصرف می‌شود که رقم بسیار قابل توجه و بزرگی است.

قاسم‌زاده خاطرنشان کرد که هر جا سخن از تولید است باید از آلایندگی ناشی از آن هم صحبت کنیم. ۸ درصد گاز‌های گلخانه‌ای جهان توسط سیمان تولید می‌شود. یعنی سهم سیمان در انتشار CO۲ به ۸ درصد می‌رسد. تولید هر تن سیمان ۹۰۰ کیلو دی‌اکسید کربن وارد هوا می‌کند.

وی تصریح کرد که سهم سیمان در انتشار co۲ ایران ۹ درصد است. دلیل این مقدار بیشتر بودن نسبت به آمار متوسط جهانی، فرسوده بودن صنعت سیمان و تکنولوژی پایین‌تر آن است.

قاسم‌زاده خاطرنشان کرد که بهینه‌سازی فرآیند‌های تولید با استفاده از کوره‌های خشکف جایگزینی سوخت‌های فسیلی با استفاده از انرژی تجدیدپذیر، مدیریت هوشمند انرژی با استفاده از هوش مصنوعی و پیاده سازی فناوری‌های نوین با جایگزینی سیمان سنتی، از راهکار‌های کاهش مصرف انرژی در صنعت سیمان است.

وی تصریح کرد که برای جایگزینی سیمان سنتی به‌منظور کاهش مصرف انرژی می‌توان از سیمان‌های ژئوپلیمری، از آهک زنده و زئولیت و آهک شکفته و زئولیت استفاده کرد.

وی افزود که سیمان ژئوپلیمری حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد سیمان پرتلند انرژی نیاز دارد و با جایگزینی زئولیت با کلینکر می‌توان تا حد زیادی از مصرف انرژی تولید سیمان کاست.

رئیس انجمن ژئومکانیک نفت اظهار داشت که امروز صنعت سیمان و همه صنایع کشور نیازمند سرمایه گذاری در بخش R&D به‌منظور بهینه سازی مصرف انرژی و پیاده‌سازی روش‌های نوین و جایگزینی با روش‌های سنتی هستند.

علیرضا کفشکنان، کارشناس انرژی، در ادامه این نشست اظهار داشت که ظرفیت نیروگاهی ایران به ۹۵ هزار مگاوات رسیده و بین کشور‌های منطقه، یکی از بالاترین سطح شبکه برق را داریم. پس در زمینه ایجاد ظرفیت‌های تولید به‌خوبی عمل کرده‌ایم.

وی افزود که یکی از نقاط مغفول مانده و مورد توجه این است که در طی دهه‌های اخیر، آنطور که در بخش تولید متمرکز بوده‌ایم، روی مصرف توجه نداشته‌ایم. اگر روی الکو‌های درست مصرف انرژی به‌ویژه برق در بخش‌های مختلف مصرفی از جمله صنعت کار می‌شد، امروز تا این حد ناترازی انرژی را تجربه نمی‌کردیم.

کفشکنان با بیان اینکه هم با ناترازی برق و هم با ناترازی گاز توأمان مواجه‌ایم، گفت که قبلا روزانه نیاز ۲۵۰ میلیون مترمکعبی نیروگاه‌ها با گاز طبیعی قابل پاسخگویی بود، الان نیمی از این نیاز با گاز تأمین می‌شود. حتی در تابستان هم نمی‌توانیم کل نیاز سوخت نیروگاه‌ها را با گاز بدهیم.

وی ادامه داد که پیش‌بینی می‌شود از آذرماه دوباره خاموشی‌ها ناشی از ناترازی سوخت در نیروگاه‌ها، شروع شود واین شرایط ما را بیش از پیش ملزم می‌کند به سمت اصلاح در بخش مصرف گاز و برق حرکت کنیم.

این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه متأسفانه وزارت نیرو به خاموشی صنایع مدیریت بار می‌گوید، گفت که در اکثر کشور‌های دنیا با راه‌اندازی واحد WHR در صنایع سیمان، هم بخشی از تولید برق مورد نیاز صنایع سیمان را تأمین کرده‌اند و هم از آلودگی آن کاسته‌اند. اما در کشور ما به راه‌اندازی این واحد‌ها تاکنون توجه‌ای نشده است.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان